КОГА НЕМАВМЕ ИНТЕРНЕТ… КОЛУМНИ ЗА ДУША – ДЕНОТ НА РЕПУБЛИКАТА
Сосема случајно се погоди мојата 20-та колумна да излезе токму на некогашниот ден на некогашната Република. Односно на 29-ти ноември. Немав поим за што да биде мојата следна колумна и само погледнав во календарот. И само ми се кажа.
29-ти ноември… На времето, така се викаше и училиштето во кое одев во Забавиште. Денес е прекрстено со името на мојот колега, Војдан Чернодрински. Учителка ми беше другарката Анка (тогаш немаше госпоѓи!), мајка на прославениот кошаркарски гуру, Марин Докузовски. Тој што ни го донесе 4-то место на ЕП во кошарка. Па го сменивме. А никој не знае зошто?
На времето, пред и после тој ден, со денови не одевме на училиште. Славевме, празнувавме, сечевме ленти во разни бои, отворавме фабрики, спортски сали и домови на култура, пеевме песни, рецитиравме, свиревме на мандолини и гордо ги веевме црвените пионерски марами.
Ете, ќе речете, уште една југоносталгичарска будала. Да, сум. Признавам, и не очекувам пола да ми се прости.
Времето, во целиот овој регион, во кој сега годро се веат знамињата на дури 7 нови држави, се мери пред Тито и после Тито.
Почитуваниот Балашевиќ има песна, во која вели дека дури 3 пати го видел Тито, се разбира, последниот пат е метафорична средбата, а јас имав можност само еднаш да го видам Тито. Поточно неговата бела ракавица. Во пролетта 1979 година, како второодделенец во ОУ „Васил Главинов“ во Скопје. Населба Топаанско поле. Неколку дена претходно, учителката Аница Мицевска, ни кажа да се искапеме, да се исчешламе (тогаш се уште се чешлав, иако никогаш не сум скршил чешел од моите бујни коси!), убаво да се облечеме (кој колку може!), да ги испегламе црвените марами и да дојдеме на училиште. Ќе нe носат на Пластичарска улица, да го пречекаме Претседателот Тито. Другарот Тито. Маршалот Тито. Љубичицата бела. И така би.
Целото наше училиште, одделение по одделение, двајца по двајца, фатени за рака. Се упативме кон Булеварот Југославија (мислам тогаш така се викаше денешната Пластичарска улица). Се чувствувавме среќно, возбудено, возвишено. Толку години читавме за Тито. Учевме за него, го гледавме во разни филмови во недела наутро. Пишувавме стихотворби за него и за неговите партизани. Ете, дојде време и ние да го запознаеме. Како оној Пинки, кој имал среќа да се ракува со Тито долго годни пред нас.
Пристигнавме на Булеварот Југославија. Свечено. Симболично. Сурија безгрижни деца. Со празни џебови, горе-долу сите скромно облечени, со евтини патичиња (кои нe лажеа дека се Адидас, а беа некоја смешна марка Албатрос!), со колена со остатоци од засирена крв од некое скроешно паѓање од велосипед (пардон, точак!) и со раце испукани од џамлии. Загледани во својата сегашност, неоптеретени со ништо, припадници на средната класа (или малку подолу?!), не знаевме ниеден политичар, освен Тито. И баш ни беше убаво.
И токму тој голем, најголем Тито одлучи да го посети нашиот град. Нашето Скопје. Чекавме со часови. Стрпливо. Мирно. Бевме на висина на задачата. Дури и двајцата повторувачи во нашето одделение го препознаа мигот и беа неверојатно мирни и послушни. Тогаш и веќе никогаш повеќе. Наставничката Аница беше среќна што излезе на крај со своите 30 и кусур ученици. А се секираше како ќе биде. Знаевме. Таква беше. Нашата втора мајка.
Поминаа часови и часови, а Тито го немаше. Секој од нас размислуваше што да му каже, како да го погледне, на што да му се пожали, што да посака за себе и за своето чесно, работничко семејство… Немаше мобилни телефони, немаше Фејсбук, уште помалку Инстаграм. Немаше мејлови, немаше Вибер (заедно со дилемата дали се вика Вајбер). Немаше ништо. Само долга празна улица, наречена Булевар Југославија, во која тогаш уште никој не се сети да продава било какви пластични дрангулии…
И конечно проструи веста дека доаѓа. Од трема почнаа да ни се тресат разцете. Како ли ќе изгледа нашата прва средба со Тито? Што ли ќе ни рече? Како ли ќе се насмее? Дали е изморен од патот или ќе биде љубезен, како и обично? Веројатно тогаш не ни помислувавме дека нема да има втора средба и дека само една година подоцна ќе го гледаме со солзи во очите на ТВ екраните најголемиот погреб на сите времиња…
Од далеку се наѕираа автомобилите. Колона. За миг автомобилите прошишаа покрај нас. Тито беше во отворениот автомобил. Исправен, насмеан, сличен на оние портрети кои висеа во ходниците на нашето училиште. Со крената рака нe поздрави. Сите. Во движење. Мафна два-три пати со белата ракавица и се изгуби по Булеварот Југославија. Симболично. Директно во легендите.
А ние децата останавме разочарани. Со зинати усти.
Да ја чекаме демократијата…
Огнен Неделковски
Коментарите се затворени